Κλίμα και καιρος

Κλίμα

Κλίμα ονομάζεται η μέση καιρική κατάσταση ή καλύτερα ο μέσος καιρός μιας περιοχής, που προκύπτει από τις μακροχρόνιες παρατηρήσεις των διάφορων μετεωρολογικών στοιχείων. Το κλίμα επομένως είναι κάτι διαφορετικό από τον καιρό, που χαρακτηρίζεται σαν μια φυσική κατάσταση της ατμόσφαιρας κατά τη διάρκεια μιας μικρής χρονικής περιόδου. Το κλίμα παίζει σπουδαιότατο ρόλο, τόσο στο φυτικό όσο και στο ζωικό βασίλειο. Από το κλίμα ορίζονται οι ζώνες της βλάστησης καθώς και η κατανομή των ζώων και των ανθρώπων πάνω στη γη. Ο τύπος ενός κλίματος συνήθως καθορίζεται από την ταξινόμηση κατά Köppen, που υιοθετεί διαφορετικές κλιματικές ζώνες με βάση τη βλάστηση κάθε περιοχής.

Οι παράγοντες που συντελούν στη μεταβολή του κλίματος από τόπο σε τόπο είναι:

• Γεωγραφικό πλάτος και υψόμετρο
• διανομή ξηράς και θάλασσας
• ανάγλυφο και κάλυψη του εδάφους
• άνεμοι
• κέντρα υψηλής και χαμηλής πίεσης κ.ά.

Μακροκλίμα της Γής (κατά Köppen-Geiger):██ Τροπικό κλίμα ομβρόφιλων δασών██ Κλίμα σαβάνας██ Κλίμα στέπας██ Κλίμα ερήμου██ Κλίμα μεσογειακού τύπου██ Υγρό εύκρατο κλίμα██ Σινικό κλίμα██ Υγρό ηπειρωτικό κλίμα██ Διασιβηρικό κλίμα██ Ψυχρό κλίμα, ξηρό κατά τους θερινούς μήνες██ Κλίμα τούνδρας██ Πολικό κλίμα  

Παράλληλα με αυτή την ταξινόμηση έγιναν στα τελευταία χρόνια κι άλλες προσπάθειες ταξινόμησης των κλιμάτων για γεωργικούς κυρίως σκοπούς. Την τελευταία ταξινόμηση την έκανε ο Άγγλος κλιματολόγος Μπρουκς, που διαίρεσε τη γη σε εννιά ιδιαίτερες περιοχές, με βάση τον οικισμό των ανθρώπων και σε συνδυασμό με την οικονομική γεωγραφία και την ανθρώπινη δραστηριότητα. Οι ιδιότητες του κλίματος επιδρούν όχι μόνο στο υλικό, αλλά και στο ηθικό και πνευματικό στοιχείο του ανθρώπου, αυτές επιβάλλουν τον τρόπο της ζωής, αναπτύσσουν το φρόνημα και γενικά παρέχουν τα σπουδαιότερα στοιχεία της ηθικής και υλικής κατάστασης των λαών. Οι άριστοι λαοί κι οι μεγαλύτεροι πολιτισμοί αναπτύχθηκαν στα εύκρατα κλίματα, ενώ στα θερμά ή τροπικά και τα ψυχρά ο άνθρωπος άργησε να προοδέψει στον πολιτισμό. Η τοπική επίδραση της βλάστησης στο κλίμα δρα κατά γενικό τρόπο ψυκτικά, γιατί τα φυτάαπό τη μία μεριά απορροφούν μέρος απ' την ακτινοβολούμενη ηλιακή ενέργεια που μετατρέπουν σε δυναμική ενέργεια, από την άλλη εκθέτουν στον αέρα εκτεταμένες επιφάνειες, που εξατμίζουν την υγρασία που αντλούν από τη γη. Τα θαλάσσια κλίματα είναι γενικά βροχερότερα από τα ηπειρωτικά.

Είδη κλιμάτων:

• Αλπικό: Παρατηρείται κυρίως στις Άλπεις
• Αμαζόνιο: Παρατηρείται στην περιοχή του Αμαζόνιου
• Ανδεωνικό: Παρατηρείται στην περιοχή των Άνδεων
• Αννάμιο: Παρατηρείται στο Αννάμ της Ινδοκίνας
• Άκρατο
• Αράλιο: Παρατηρείται στη λίμνη Αράλη της Ασίας
• Αρμορικανικό: Παρατηρείται στη Βρετάνη της Γαλλίας
• Βεγγάλιο: Τροπικός τύπος της κατηγορίας των κλιμάτων των μουσώνων. Παρατηρείται στη Βεγγάλη και στο Βεγγαλικό κόλπο
• Βοσγιακό: Παρατηρείται στη Λορένη, σε μέρος της Καμπανίας και στη Βουργουνδία
• Βρετανικό: Παρατηρείται σ' όλες τις ακτές που διαβρέχονται από τον ωκεανό, από την Ιρλανδία μέχρι την Ισπανία και τις βόρειες ακτές της Πορτογαλίας
• Γουινέιο: Παρατηρείται στη δυτική Αφρική, κυρίως, σε μεγάλο τμήμα των ακτών του κόλπου της Γουινέας
• Δουναβικό: Παρατηρείται έξω από την κοιλάδα του Δούναβη, στην πεδιάδα του Πάδου καθώς και στις νότιες περιοχές της Ρωσίας
• Ελληνικό: Παρατηρείται κυρίως στην Ελλάδα
• Ερημικό: Λέγεται το κλίμα που ο σχηματισμός του εξαρτάται μόνο απ' την ποσότητα της ηλιακής ακτινοβολίας. Επικρατεί στις ερημικές περιοχές (δηλαδή της περιοχές στις οποίες οι βροχές είναι λιγότερες από 13 εκατοστά τον χρόνο) Την ημέρα η θερμοκρασία είναι υψηλή (40-45), ενώ τη νύχτα πέφτει απότομα στους -5.
• Εύκρατο:Χαρακτηρίζεται από μέτριες θερμοκρασίες και βροχοπτώσεις

ΚΑΙΡΟΣ

 

Με τον γενικό όρο καιρός εννοείται η κατάσταση της ατμόσφαιρας της Γης σε συγκεκριμένο τόπο και χρόνο από την άποψη της θερμοκρασίας, της πίεσης της υγρασίας και του υφισταμένου ανέμου (ένταση και διεύθυνση), με ότι άλλο φαινόμενο συνοδεύει αυτά, τόσο στην ξηρά, όσο και στη θάλασσα ή στον υπερκείμενο αέρα του ίδιου πάντα τόπου. Η επιστήμη που εξετάζει τον καιρό είναι η Μετεωρολογία. Συνεπώς θα μπορούσε να ορισθεί ότι καιρός είναι το σύνολο των μετεωρολογικών παραμέτρων σε μία συγκεκριμένη τοποθεσία και κατά μία συγκεκριμένη χρονική στιγμή.

Οι "μηχανές" που παράγουν τις διάφορες ατμοσφαιρικές καταστάσεις ανά τον κόσμο είναι πρωταρχικά ο Ήλιος, ως πηγή ενέργειας που θερμαίνει βασικά την ατμόσφαιρα, αλλά και τις υγρές και στερεές μάζες στην επιφάνεια της Γης, και στη συνέχεια η Γη, με τις κινήσεις της, και η Ατμόσφαιρα που την περιβάλλει. Οι τρεις αυτές οντότητες συγκροτούν ένα "θερμικό σύστημα". Όλα τα συναφή φαινόμενα, λεγόμενα και "καιρικά φαινόμενα" συμβαίνουν στην ατμόσφαιρα, και πιο συγκεκριμένα στο χαμηλότερο τμήμα της, την Τροπόσφαιρα. Τα φαινόμενα αυτά επιδρούν στην επιφάνεια της Γης και κατά συνέπεια σε ανθρώπινες δραστηριότητες όπως η γεωργία και διάφορες άλλες παραγωγικές δραστηριότητες, η ναυσιπλοΐα, τα ταξίδια κ.α. και για το λόγο αυτό η μελέτη και η πρόγνωσή τους έχει ιδιαίτερο οικονομικό και κοινωνικό ενδιαφέρον και οδήγησε στην ανάπτυξη του κλάδου της μετεωρολογίας.

Για να γίνει περισσότερο αντιληπτός ο μηχανισμός της δημιουργίας του καιρού, δηλαδή του θερμικού συστήματος Ήλιος-Γη-Ατμόσφαιρα θα πρέπει να έχουν γίνει προηγουμένως κατανοητές οι φυσικές ιδιότητες και τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα των παραπάνω συντελεστών. Όπως επίσης και ο ρόλος της Γης και της ατμόσφαιράς της, τόσο στη δημιουργία, όσο και στην εξέλιξη των καιρικών φαινομένων ή μετεωρολογικών φαινομένων.